Эрге-чагырганың болгаш шажынның дең эрге-дужаалдыг кижилери ужуражып келгенде, назы-хары биче кижилер хамыкты мурнай улуг назылыгларынга бараалгап чеде бергеш, амыр-менди айтырар.
Мендилешкен соонда, удур-дедир кадак тутчуп, солчуп болгаш баштарын дегзип тургаш амыр-менди ёзулалын кылыр чурум турган.
Ажыл-үүле кылган кижилер-биле мендилежири.
Чорук кижизи кандыг-бир ажыл кылып турган кижиге ужурашса, ол ажылдың аайынга таарыштыр мендилежир.
Чижээлээрге, чорук кижизи дүк каккан кижилерге келгеш, мынчаар мендижелир:
– Көргелекте, хөвең дег болзун; каккалакта, кадак дег болзун!
Чорук кижизи дүк салып турган кижилерге келгеш, мынчаар мендилежир:
– Буганың мойнаа дег, кылын болзун, аскырның саары дег, кылын болзун!
Чорук кижизи тараа бастырган кижиге келгеш, мынчаар мендилежир:
– Шаң сыңмас элбек болзун, сава сыңмас дүжүткүр болзун!
Чорук кижизи дааранган, чазанган, алгы эттээн, сиген кескен кижилерге ужурашкаш, мынча деп мендилежир:
– Үүле бүтсүн!
– Чорук чогузун! – деп, олары чорук кижизиниң сеткилин өөртүп йөрээл салыр.

Алган дөзү:
1. М. Б. Кенин-Лопсан «Тыва чаңчыл», Кызыл – 2017.

#тыва_төп
#Центр_тувинской_культуры
#мендилежири
#ёзу_чаңчылдар