ТЫВА УЛУСТУҢ ТООЛУ “ТАРБАГАН”

  • просмотры: 51 |
  • 26 | Ноябрь |2020

Шыяан ам бир-ле черге, бир-ле шагда чүвең иргин. Часкы көкчүгеш үзе шаптырган арган Тарбаган, арып-доруп баксыраанындан оътка четпес апарган чүвең иргин. Чурттап турган тейжигежиниӊ оъду шуут төнген. Аштаан, арган Тарбаган хүнзедир кастынып, диленип келзе-даа, чаӊгыс дайнам сиген, чаӊгыс дазыл-даа тыппаан-дыр эвеспе. Аштаанындан караа караӊгылап, угаанын оскунуп чорааш, чурттап турган тейиниӊ хүннээрек талазында кадыр кожагарга чүгле тынныг союп чедип келген чүвең иргин.
Ол кожагар хүннээрек талада болгаш, оът-сигени эки үнген бооп-тур. Аштаан Тарбаган аӊаа турумчуп алгаш, сегип, семирип эгелээн. Күске чедир чаан угбас, кылаштай албас апарган.
Бир хүн оъттап чорааш, кадыр ийни куду чуглуп-ла баткан-дыр эвеспе. Үрүп каан сыӊый дег семис Тарбаган борбаӊайнып, чуглуп баткаш, кожагарныӊ мырыӊай-ла эдээнге дүшкен-дир эвеспе. Корткан, хорадаан Тарбаган кожагарже көрүп алгаш, ээрип-ле эгелээн. «Харалаан кара кожагар, сени дөзүнден тура казып кааптар мен, чашпан сигениӊ чок кылдыр, чулуп каар мен. Оът-сигени сүүзүн чок, сүүр кара хая! Мээӊ караамга көзүлбе!» – дээш, дивээни-ле чок, хүнзедир, боску дунгуже ээрип келген. Оон бээр-ле «Тарбаган даг ээрген» деп үлегер чугаа тывылган дээр.

#тоол #тарбаган #бичии_чаштарга_тоолдар #сказки #народные_традиции