Ырак төрел кижилерниң аттарын чыскаай көргүскени:

1. Шаны, алышкы – эр төрел алышкылар оолдары.
2. Сарыым – бичии оол, бичии кыс дуңмалары. Амгы үеде бо атты улус ийи аңгы уткалыг кылдыр ажыглап турар. Бирээде, Хемчик улузу бичии оол, бичии кыс дуңмаларын ынчаар чассыдып адаар. Ийиде, аныяктар ол ат-биле ынакшаан кижизин адап турарлар.
3. Ирем, иреким – улуг назылыг ирей кижи.
4. Кадам, кадакым – улуг назылыг кадай кижи.
5. Дом – дуңмам дээн уткалыг.
6. Эжим – чаңгыс чылын төрүттүнген чажыт эжи.
7. Эниим – бичии оол, кыс уругларны чассытканы.
9. Хунам – бичии оол, кыс уругларны чаптааны.
10. Оглукум, дуңмакым – бичииледип эргелеткени.
11. Угбакым – бодунче чоокшулаткан аянныг.
12. Ачакым, авакым – бодунче чоокшулаткан шинчилиг.

Төрелзиир чорук тыва чоннуң эрте-бурун шагдан бээр ада-өгбе дамчып келген буянныг чаңчылы. Тыва кижи бодунуң ырак төрелдерин безин хүндүлеп, чоргаарланып, чассыдып, эргеленип адаар чаңчылдыг.
Бичии чаштарның чугаазы үнүп, чүвени билип аптар апаары билек, ада-иези бодунуң хан төрелдерин, чоок төрелдериниң болгаш ырак төрелдериниң тус-тус аттарын шын адаарын, ужур-утказын болгаш кымны канчаар адаарын өөредип каар. Төрелин төрелзинер чорук ада-иезиниң өөнден эгелээр.

Алган дөзү:
Кенин-Лопсан М.Б. Тыва чаңчыл (Тувинские традиции) – Кызыл, 2017 – ар. 62-63.