Шагааның бирги сүзүү – бүдүү айы. Бүдүү айы дээрге Шагаага белеткенир үжен хонуктуң чымыштыг үези. Бүдүү айында кижилер колдуунда өг-бүлезинге, ажы-төлүнүң, төрел-дөргүлүнүң аразынга турар. Өгбе кижи төрелдерин, ажы-төлүн сургаар, демниг ажыл-ишти хайгаараар, Шагааның улуг ужурун бичии болгаш элээди уругларга тайылбырлаар. Бүдүү айы сагыш актаары, оран-сава актаары, Шагаа үүжезин бузары, чаа хеп даараары деп кезектерге чарлыр.

Бүдүү хүнү дээрге эрги чылдың эң сөөлгү хүнүн ынча дээр. Бурун ай санаашкыны-биле бүдүү дүнезинде ай үнмес, ёзулуг-ла “аът кулаа көзүлбес” апаар. Бо хүн хирлиг ажыл кылбасЮ аажы-чаңны холга тудар.
Бүдүү кежээзинде “чүк үндүрер” деп айырымчы ёзулал эртер. “Чүк үндүрер” дээрге кижиниң ол чылда чогумчалыг чүгүнче ис баштап каарын ынча дээр. Чүк үндүргеш келген кижини ак чем-биле уткуур.
“Өг карактадыр” деп ёзулал база бар. Ооң утказы: өгнү азы бажыңны кандыг-бир дом-биле камгаладыры. Оларны (чижээ, тенниг хараганны, кызыл сөөскенни, артышты) өгнүң азы бажыңның эжиинге (бозагазынга) азып каар.