ДОҢГАК ЧАМАА ОГЛУ ОКААНЧЫК

  • просмотры: 51 |
  • 16 | Июль |2021

Улуг-Хем кожуунуң Кѳк-Чыраа сумузунуң Элезин-Бажы деп черге 1896 чылдың июль 15-те тѳрүттүнген. Ооң ачазы кончуг шевер кижи чораан. Бичиизинден тура ачазындан ыяштың чазаар аргаларын болгаш чайгаар бүткен будуктарны ажыглаарын шиңгээдип алган.

Доңгак Окаанчык бодунуң үезинде моол бижикти билир эртем-билиглиг кижилерниң бирээзи чораан. 1920 чылдарда чаа тургустунган Тыва Арат Республиканың саң-хөө яамызынга, Чазакка, Улуг-Хем кожуунга бижээчи болуп ажылдап чораан. 1943 чылда буруу чокка кеземче хемчээнге (репрессияга) таварышкаш, Каа-Хем кожуунче шѳлүткен турган. 1957 чылда ооң адын агарткан.

1950 чылдардан эгелээш Доңгак Окаанчык делгелгелерге киржип эгелээн. Ооң ыяштан скульптуралары болгаш тыва национал хѳгжүм херекселдери барган черинге бедик үнелелди ап чораан. Ооң ыяштан болгаш чонар-даштан кылган ажылдары Тываның, Санкт-Петербург, Москва хоорайларның музейлеринде кадагалаттынып чыдар.

Доңгак Окаанчыктың чогаадыкчы ажылы ооң бедик мергежилин бадыткап, амгы үеде ыяш-даа, даш-даа чазаныкчыларынга үлегер болуп чоруур. 2021 чылда ус-шеверниң төрүттүнгенинден бээр 125 чыл ою болган.

Алган дѳзү:
1. Вайнштейн С.И. История народного искусства Тувы. – М., 1974. – С. 172-216.
2. Каталог. Донгак Окаанчык. К 120-летию со дня рождения / сост. А.А. Чап. – Красноярск, 2016.
3. Качан И.Б. Родом из глубинных веков // Плюс Информ. №31. 5 августа, 2016.
4. Оживший камень. Фотоальбом тувинской народной резьбы по камню. – Кызыл, 1969. – С. 78.