Ол дээрге кижилерниң болгаш өске-даа дириг амытаннарның чаяаттынып төрүттүнген, каракка көзүлбес, кулакка дыңналбас күжү, сүрнүкчүзү, аксының кежии болур. Сүлде-хуулар дөмей эвес, кончуг улуг ылгалдыг, тус-тузунда улуг-бичелиг, хей-аъдының аайы-биле өөрүлеп, кудулап чоруур чылдарлыг, айларлыг, хүннерлиг, шактарлыг болгулаар. Пар чылдыг, чылан чылдыг, эң ылаңгыя демир мага-боттуг чылдарда төрүттүнген кижилерниң сүлдези эң-не улуг. Ол чылдарның кандыг-бир кадыг-берге айларында, хүннеринде, шактарында иезиниң иштинге тыптып боттанып алгаш, дараазында келир мага-боттуг чылда төрүттүнген кижилерниң сүлдези, буян кежии оон-даа улуг.

Ол бүгү байдалдар кижилерниң салгалындан, буян-кежиинден, сүзүк-чүдүлгезинден, эртем-билиинден болгаш үүлгеткен нүгүл-хилинчээнден, хай-бачыдындан база хамааржыр. Кижи буянныг чүүлдү кылып чоруур болза, ооң сүлде-хуузу улгадып чоруур, багай чүве кылыр болза буян кежии, сүлдези кудулап турар.

Улуг сүлде-хуулуг кижиге чамдыкта боо огу безин дегбестей бээр. Ындыг кижилер каргыш-чаткага, кедег-манагга, аас-дылга, чаргы-чаага безин алдырбайн баргылаар. Кончуг ховар таварылгаларда бедик сүлделиг кижилерниң аразындан чүү-даа чүве деңнежир, быражыр арга чок дээр сүлделиг, делегей күчүлүг кижилер база төрүттүнер.

? Алган дөзү: Дажыкай М.Т “От кижиниң сүлдези”. / Башкы журналы №4, 1997ч.