Мактал – тыва улустуң аас чогаалының бир хевири. Ону күүседири бир тускай, шүлүк номчуурундан ылгалдыг.
Бурун өгбелеривис долгандыр турар каас-чараш бойдузувусту, азыраан мал-маганын, эки эжин, төрээн черин алгап-мактап чораан. Бир-ле чүүлдү онзагай кылдыр демдеглеп, ооң овур-хевирин, шынарларын эскерип, сагыш-сеткилинден чарашсынып магадаанда мактал төрүттүнер.
2016 чылдан тура Тыва үндезин культура төвүнүң ажылдакчылары улуг республика чергелиг байырлалдарга эрес, кашпагай хүрештиг мөгеге, чүгүрүк аътка, төрээн чуртунга тураскааткан макталдарны күүседип, нептередип эгелээн.
Ону күүседири бир тускай аян-биле Эртемден Зоя Кыргыстың ажылдарында бистиң өгбелеривис макталды ыдып чорааны бадыткап турар
Тыва үндезин культура төвүнге тыва дыл хүнүнге тураскааткан республика чергелиг мактал мөөрейи болуп эрткен. Аңаа киржир дээш, Чаа-Хөл, Тес-Хем, Кызыл, Чеди-Хөл, Таңды, Дзун-Хемчик, Пий-Хем болгаш Бай-Тайгадан 14 хардан 62 харга чедир киржикчилер чыглып келгеннер. Ук мөөрей бир дугаар эртип турар, ынчалза-даа киржикчилерниң белеткелиниң шыырак болганын шииткекчилер демдеглээннер. Күүседикчилер аъдынга, төрээн чуртунга, тыва дылынга болгаш өөнге тураскаадып макталдарны ытканнар.
Школачы назылыгларның аразындан Кызыл хоорайның 1 дугаар школазының 15 харлыг өөреникчизи Ондар Эртине Хүлерович төлептиг болган. Ийиги черни Тыва үндезин культура төвүнүң хөөмей болгаш хөгжүм бөлгүмүнүң 14 харлыг өөреникчизи Хомушку Ай-Хаан Радомирович чаалап алган, а үшкү черни Кызылдың тос дугаар гимназиязының 15 харлыг өөреникчизи Ондар Артыш Николаевич чаалап алган.
Улуг киржикчилер аразынга Чаа-Хөл кожуундан 22 харлыг Куулар Сыдым-оол Мактал оглу тергиидеп үнген. Ийиги черни Чеди-Хөл кожууннуң төлээзи, 30 харлыг Чаш-оол Эрес Донгакович төлептиг болган, а үшкү черни Бай-Тайга кожуундан Успун Кежик Николаевич болгаш Чаа-Хөл кожуундан Демчик Дмитрий Дегутович чаалап алганнар.
Оон ыңай, «Макталдың кадыны» деп атка Бай-Тайганың Бай-Тал суурундан Хертек Сайзана Алексеевна, «Макталдың тергиини» деп атка Ховалыг Алдын-Херел Аянович (Пий-Хем) база Араптан Демир-Хая Алдын-оолович (Чаа-Хөл) төлептиг болганнар.
#тыва
#тыва_төп
#Центр_тувинской_культуры
#мактал_мөөрейи
