Тыва кижи үш улуг дойлуг: уруг дою, куда, орнукшудулга. Уруг бажын кыргыырының дою – тыва кижиниң үш улуг дойларының баштайгызы. Бо ёзулалдың үндезин ады – «уруг дою». Амгы шагда «уруг доюн» чаа төрүттүнген уруг байырлалы кылдыр билип ап турар бис. Мооң кол чылдагааны – тыва кижиниң дойларының көвүдей бергенинде. Өгбелеривис чаа төрүттүнген чаштың баштайгы доюн...Read More

Тыва үндезин чемнерниӊ даӊзызынче шайныӊ кирген төөгүзү узун. Шай деп үнүш Кыдаттыӊ таарымчалыг бойдузунга өзүп, бүдүн бөмбүрзекке тараан. А Тываже шай кожа Моолдан ХV вектиӊ төнчузүнде келген. Сүттүг шайныӊ көрүжү, чаагай чыды, амданы чемиш шынарындан аӊгыда хөй-ле чүүлдерден хамааржыр: савазындан, сүттен, сугдан, чылдыӊ үезинден, өг ээзиниӊ чемзиг холундан, харын-даа салган оттан. Шаанда чем хайындырар сава...Read More

С 10-го марта 2020 года в Центре тувинской культуры началась 2 сессия курсов профессионального обучения «Руководитель кружка» (Хоомей). Дорогие друзья, мы с гордостью знакомим вас с одним из слушателей курсов – Дангытом Раджем Бады-Шулууевичем, который официально признан потомком Чингиз-хана (Темучина). Принадлежность Р. Б. Дангыта к роду великого Чингис-Хана была установлена анализом ДНК его Ү-хромосомы, проведенным...Read More

Бо хүн Россия Федерациязының уран чүүлүнүң алдарлыг ажылдакчызы, Тыва Республиканың алдарлыг культура ажылдакчызы, Тыва Республиканың алдарлыг эртем ажылдакчызы, Тыва Республиканың Күрүне премиязының лауреады, Уран чүүл эртеминиң доктору, хөгжүм шинчилекчизи болгаш композиторлар эвилелиниң кежигүнү Зоя Кыргысовна Кыргыс чырык чер кырынга чаяаттынган хүнүн демдеглеп, байыр чедириишкиннерин хүлээп турар. Зоя Кыргысовна Тыва Республиканың ниити сайзыралынга канчаар-даа аажок улуг...Read More

Тываларның улуг «сеткил сергеп байырлаар» Шагааның ак айы үнүп келгенде, бүдүү айы биле ак айның ужур-утказын сактып көрээлиңер. Шагаа дээрге «Шагныӊ чаазы» – Чаа чылдыӊ эгези азы «шаг» (үе) болгаш «аа» (аа сүт) деп ийи сөстен тургустунган чиңгине тыва сөс болур. Тывалар чаа үениң келгенин чаш төлдүң чаларап төрүттүнгени болгаш иениң аа сүдү ышкаш арыг...Read More

Шагааның бүдүү хүнүнде Тыва культура төвүнге чылдың-на болуп эртер чаңчылчаан чилиг кагар ёзулалды кылыры-биле тыва улустуң аас чогаалынга үндезилеттинип тургустунган «Хүн-Хүртү», «Тыва», «Одучу», «Тыва кызы», «Угулза» бөлүктери, Тыва Республиканың алдарлыг артистери, хөгжүмчүлери, хөөмейжилери, хүндүткелдиг хоочуннарывыс болгаш сонуургалдыг чонувус чыглып келгеннер. ЧИЛИГ КАГАРЫ дээрге шээр малдың азы инектиң хайындырып каан чода сөөгүн балды-биле чара соккащ, иштинде...Read More